Hành trình di sản văn hóa tỉnh An Giang: Kết nối quá khứ, kiến tạo tương lai

Sau khi hợp nhất hai tỉnh An Giang và Kiên Giang thành tỉnh An Giang, với trung tâm hành chính đặt tại Rạch Giá, một chương mới đã mở ra cho vùng đất giàu truyền thống này. Không chỉ mở rộng về diện tích gần 9.900km², dân số trên 4,9 triệu người, tỉnh An Giang còn hội tụ những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của cả hai vùng đất, tạo nền tảng vững chắc để phát triển du lịch thành mũi nhọn kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. Việc sáp nhập không đơn thuần là thay đổi địa giới hành chính mà còn mở ra kỳ vọng tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh An Giang sở hữu hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đa dạng, phong phú, đại diện cho nhiều cộng đồng dân cư, là điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước.

Responsive image

Ba di tích quốc gia đặc biệt – Ba điểm nhấn vàng trên bản đồ du lịch

- Khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng: Nằm trên Cù lao Ông Hổ, xã Mỹ Hòa Hưng, khu lưu niệm là nơi lưu giữ những ký ức về tuổi thơ và cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Tôn Đức Thắng – vị lãnh tụ kính yêu, người con ưu tú của Nam Bộ. Khu di tích rộng hơn 3.100m², gồm ngôi nhà sàn thời niên thiếu, khu đền thờ, nhà trưng bày với nhiều hiện vật quý giá như bộ bàn ghế, tủ thờ, bộ ngựa gõ, chiếc xe, quạt giấy, đôi hài tự tay Bác Tôn làm... Mỗi hiện vật là một câu chuyện sống động về lòng yêu nước, ý chí kiên cường, khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

- Di tích khảo cổ và kiến trúc nghệ thuật Óc Eo – Ba Thê: di tích Óc Eo – Ba Thê là minh chứng sống động cho nền văn minh rực rỡ từng tồn tại ở Nam Bộ trong khoảng 10 thế kỷ đầu Công nguyên. Với diện tích bảo tồn hơn 433 ha, nơi đây từng là đô thị - thương cảng sầm uất, trung tâm giao thương quốc tế của vương quốc Phù Nam cổ đại. Những phát hiện khảo cổ về hệ thống kênh đào, thành cổ, các di vật gốm, đá, vàng, bạc... đã khẳng định vị thế đặc biệt của Óc Eo – Ba Thê trong tiến trình lịch sử văn hóa Đông Nam Á.

- Di tích lịch sử Trại giam Phú Quốc: Trại giam Phú Quốc, nằm trên đảo Phú Quốc, là biểu tượng của tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của hàng chục ngàn chiến sĩ cách mạng bị địch giam cầm, tra tấn trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Những khu nhà tù, phòng biệt giam, các dụng cụ tra tấn được phục dựng chân thực, giúp du khách cảm nhận sâu sắc giá trị của độc lập, tự do và lòng biết ơn đối với các thế hệ đi trước.

Kho tàng di sản văn hóa phi vật thể – Sắc màu bản sắc miền Tây

Tỉnh An Giang sau sáp nhập là nơi hội tụ, giao thoa của bốn dân tộc Kinh, Hoa, Chăm, Khmer, tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng, đặc sắc với nhiều di sản phi vật thể được vinh danh như:

- Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam: Được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, lễ hội là điểm hẹn tâm linh lớn nhất miền Tây, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm. Nghi lễ rước tượng, dâng lễ, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền thống tạo nên không khí linh thiêng, náo nhiệt suốt tháng Tư âm lịch.

- Hội đua bò Bảy Núi: Diễn ra vào dịp lễ Sen Dolta của người Khmer, hội đua bò là nét độc đáo của vùng Bảy Núi, thể hiện tinh thần thể thao, đoàn kết cộng đồng và sự hòa quyện với thiên nhiên.

- Lễ hội Kỳ Yên đình thần Thoại Ngọc Hầu: Gắn liền với công lao khai phá, trị thủy, lập làng của danh tướng Thoại Ngọc Hầu, lễ hội là dịp để người dân tri ân tiền nhân, cầu cho quốc thái dân an.

- Lễ hội Đình thần Nguyễn Trung Trực: vào các ngày 26, 27 và 28 tháng Tám âm lịch hàng năm, hàng triệu người dân ở khắp nơi trong và ngoài nước hội tựu về Rạch Giá để chiêm bái, bày tỏ lòng ngưỡng mộ, tri ân nhân ngày Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh. Đây là dịp để nhắc nhở lưu truyền cho hậu thế về tấm gương hiếu thảo và tinh thần bất khuất chống giặc ngoại xâm.

- Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông của người Khmer: Nghệ thuật viết kinh Phật, ghi chép lịch sử, truyền thuyết trên lá buông là di sản quý báu, góp phần bảo tồn ngôn ngữ, tri thức dân gian của cộng đồng Khmer.

- Nghi lễ vòng đời của người Chăm Islam: Từ lễ đặt tên, cưới hỏi, tang ma... đều mang đậm bản sắc tôn giáo, văn hóa của cộng đồng Chăm, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần vùng biên giới.

- Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm: Những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, hoa văn tinh xảo là sản phẩm của bàn tay khéo léo, óc sáng tạo và truyền thống lâu đời.

- Nghệ thuật trình diễn sân khấu Dì Kê của người Khmer: Loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, kết hợp ca, múa, diễn xuất, kể chuyện, phản ánh đời sống, tâm tư của người Khmer.

- Nghề làm đường thốt nốt của người Khmer: Nghề làm đường thốt nốt là một trong những nghề truyền thống của người Khmer ở An Giang, đã được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ. Cây thốt nốt, biểu tượng của vùng đất An Giang, không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn gắn liền với đời sống tinh thần và văn hóa của cộng đồng.

- Nghề làm nước mắm Phú Quốc: Được xem là “quốc hồn quốc túy” của ẩm thực Việt, nước mắm Phú Quốc nổi tiếng khắp thế giới, góp phần khẳng định thương hiệu du lịch ẩm thực của tỉnh An Giang.

Các di sản văn hóa của tỉnh An Giang là sự kết tinh giữa truyền thống và hiện đại, giữa chiều sâu lịch sử và sức sống đương đại. Khám phá các di sản văn hóa này không chỉ là hành trình khám phá những giá trị quý báu của cha ông mà còn là cơ hội để mỗi người dân tự hào, gìn giữ, phát huy bản sắc quê hương, góp phần đưa tỉnh An Giang trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch của Việt Nam và khu vực.

B.P